Polska oceniana jest jako kraj mający niski poziom przygotowania emerytalnego – zajmuje 12. miejsce na 15 krajów objętych Indeksem Przygotowania Emerytalnego Aegon (ARRI).
Aegon po raz czwarty przygotował analizę gotowości emerytalnej w piętnastu krajach Europy. Badaniem została objęta również Polska, która zdobyła zaledwie 5,2 zna 10 możliwych punktów z powodu niskiego poziomu przygotowania emerytalnego. To zaledwie 0,1 pkt. więcej niż w ubiegłym roku.
Przeważa pesymizm i niepewność
Wśród wszystkich ankietowanych społeczeństw Polacy są najbardziej pesymistycznie nastawieni do emerytury. Trzy czwarte z nich (76 proc.) ma z nią negatywne skojarzenia. Zaraz po słowie „wypoczynek” (48 proc.) pojawiają się: „zły stan zdrowia” (44 proc.), „niepewność” (35 proc.) oraz „bieda” (33 proc.). Prawie trzech na pięciu ankietowanych negatywnie ocenia również swoje szanse na pokrycie wydatków medycznych w czasie emerytury.
Ubiegłoroczne reformy wprowadziły ogromne zmiany w funduszach emerytalnych drugiego filaru. Coraz mniejszą popularnością cieszą się również Pracownicze Programy Emerytalne – mówi Michał Biedzki, Prezes Aegon Towarzystwa Ubezpieczeń na Życie. – Niepewność, jak narosła w ludziach w związku z tymi zmianami, nie była korzystna i pogłębiła obawy Polaków związane z finansami w jesieni życia. Skutek jest taki, że nadal plasujemy się na szarym końcu rankingu gotowości emerytalnej.
Co drugi pracownik bez planu emerytalnego
W Polsce można zauważyć dużą rozbieżność pomiędzy poziomem świadomości finansowej pracowników a ich nawykami oszczędnościowymi. Większość Polaków (64 proc.) ma świadomość potrzeby planowania finansowego pod kątem emerytury. Jednak wyniki pokazują, że świadomość ta nie przekłada się na efektywne nawyki oszczędnościowe. Po obserwacji kroków, jakie Polacy podejmują w celu przygotowania się do emerytury, można stwierdzić, iż więcej niż połowa pracowników (55 proc.) nie ma własnego planu przygotowania emerytalnego.
Zwłaszcza kobiety są narażone na niski poziom przygotowania emerytalnego. Konieczność utrzymywania równowagi pomiędzy życiem rodzinnym a zawodowym oznacza podwyższone prawdopodobieństwo nieobecności kobiet na rynku pracy lub pracy w niepełnym wymiarze. Skutkiem tego jest mniejszy dostęp do emerytur pracowniczych i niski wynik indeksu (mniej niż 6), który osiągnęło aż 72 proc. kobiet w Polsce. Dla porównania ten sam wynik miało 60 proc. mężczyzn.
Na dodatek większość Polaków (72 proc.) jest przekonana, że przyszłe pokolenia będą w jeszcze gorszej sytuacji. Pogląd ten wrasta wraz z wiekiem – wyznaje go 65 proc. osób w grupie wiekowej 18–24 i 75 proc. wśród osób będących w wieku 55–64 lat.
– Niepokój o finansową przyszłość może przełożyć się na większe zainteresowanie Polaków alternatywnymi sposobami oszczędzania na emeryturę – komentuje Michał Biedzki. – Spodziewam się zwiększenia zainteresowania programami długoterminowymi i gwarantowanymi, które pozwalają odłożyć dodatkowe pieniądze.
Aspirujący oszczędzający
Jeśli chodzi o najbliższą przyszłość, to połowa Polaków spodziewa się, że polska gospodarka i ich własne finanse pozostaną niezmienione na przestrzeni nadchodzących 12 miesięcy (odpowiednio 50 proc. i 52 proc.). Jedna piąta respondentów (21 proc.) oczekuje, że ich sytuacja finansowa ulegnie poprawie, podczas gdy ponad jedna dziesiąta (11 proc.) czeka na poprawę krajowej gospodarki. Mężczyźni oraz młodzi ludzie są tu zwykle bardziej optymistycznie nastawieni.
Większość Polaków (71 proc.) zgadza się, że rząd powinien zachęcać pracodawców do automatycznej rejestracji pracowników do planów emerytalnych. Co więcej, 55 proc. spośród aspirujących oszczędzających – w tym wiele kobiet i osób młodych – opowiada się za opcją automatycznej rejestracji do pracowniczego planu emerytalnego ze składką odpowiadającą 6 proc. wynagrodzenia.
Badanie potwierdza również, że Polacy coraz rzadziej postrzegają emeryturę jako definitywną granicę między życiem zawodowym a odpoczynkiem. W momencie osiągnięcia wieku emerytalnego jedynie 35 proc. pracowników zamierza całkowicie zaprzestać pracy.
Indeks Przygotowania Emerytalnego Aegon 2015 został przygotowany w oparciu o badania przeprowadzone wśród 16 000 osób w 15 krajach na całym świecie, w których obecny jest Aegon. Odpowiedzi na pytania ankietowe zbierano w styczniu i lutym 2015 r. W Polsce badaniem objęto 900 osób zatrudnionych i 100 emerytów.